โรคหลอดเลือดหัวใจ (coronary artery disease) หมายถึง โรคที่เกิดจากหลอดเลือดแดงที่เลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ (coronary artery) ตีบหรือตัน

สาเหตุของโรคหลอดเลือดหัวใจ

โรคหลอดเลือดหัวใจ HEART DISEASE

โดยส่วนใหญ่แล้ว โรคหลอดเลือดหัวใจมักเกิดจากไขมันและเนื้อเยื่อสะสมในผนังของหลอดเลือด ทำให้เยื่อบุผนังหลอดเลือดชั้นในตำแหน่งนั้นหนาตัวขึ้น หลอดเลือดจึงมีการตีบแคบลงทำให้เลือดซึ่งนำออกซิเจนไหลผ่านได้น้อยลง ส่งผลให้เลือดไหลไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจได้ไม่เพียงพอ จนเกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ซึ่งจะทำให้มีอาการเจ็บหน้าอกเกิดขึ้น


โรคหลอดเลือดหัวใจ HEART DISEASE

หากเกิดการอุดตันของหลอดเลือดเฉียบพลันซึ่งมักเกิดจากคราบไขมันที่สะสมอยู่ที่ผนังของหลอดเลือดชั้นในแตกออกและกลายเป็นลิ่มเลือดจะส่งผลให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันอันนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนต่างๆ หรือเสียชีวิตกะทันหันได้

อาการนำที่สำคัญที่ทำให้ผู้ป่วยมาพบแพทย์

เรานำเซลล์ต้นกำเนิด (stem cell) มาใช้ในการวินิจฉัย และรักษาโรคหัวใจได้อย่างไร

โรคหลอดเลือดหัวใจ HEART DISEASE

นักวิจัยมีการนำเซลล์ต้นกำเนิด หรือที่เรียกว่า สเต็มเซลล์ มาใช้ประโยชน์ในการรักษาโรคหัวใจอยู่ 2 รูปแบบ

ประเด็นแรก เป็นการนำเซลล์ต้นกำเนิดมาเพาะเลี้ยงร่วมกับเนื้อเยื่อของกล้ามเนื้อหัวใจในถาดเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ซึ่งหากทำในเซลล์ของผู้ป่วยที่มีปัญหาความผิดปกติของหัวใจที่เกิดจากพันธุกรรม เซลล์กล้ามเนื้อหัวใจที่ได้จากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อร่วมกับสเต็มเซลล์ ก็จะแสดงลักษณะความผิดปกติของโรคออกมา

ดังนั้นจึงสามารถนำเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจนี้ไปใช้ประโยชน์เพื่อคิดค้นตัวยาชนิดใหม่ได้อีกหลายชนิด

ประเด็นที่สอง เป็นการนำสเต็มเซลล์มาใช้ทดแทนเนื้อเยื่อหัวใจที่ถูกทำลาย ซึ่งการนำนวัตกรรมเซลล์บำบัดลักษณะนี้มาใช้ มีเป้าหมายเพื่อการซ่อมแซมหรือทดแทนเนื้อเยื่อหัวใจที่ถูกทำลายจากภาวะโรคหัวใจล้มเหลวและหัวใจวายเฉียบพลัน ซึ่งแตกต่างจากแนวทางการรักษาที่มีมาก่อนหน้านี้ โดยนวัตกรรมเซลล์บำบัดสามารถรักษาความผิดปกติของหัวใจได้อย่างสมบูรณ์มากกว่าการรักษาเฉพาะอาการของโรคหัวใจ
ลักษณะโครงสร้างหัวใจจะประกอบด้วยเซลล์หลากหลายชนิด แต่โดยทั่วไปในการรักษาเนื้อเยื่อหัวใจที่ถูกทำลาย โดยมุ่งเน้นที่เนื้อเยื่อเฉพาะของเซลล์หัวใจ 3 ชนิด ได้แก่

โรคหลอดเลือดหัวใจ HEART DISEASE

นักวิจัยได้ทำการทดลองในการปลูกถ่ายเซลล์ใหม่โดยการใช้การรักษาด้วยสเต็มเซลล์ชนิดต่างๆ พบว่าการนำวิศวกรรมเนื้อเยื่อมาใช้มีประโยชน์เป็นอันมากในการฟื้นฟูเซลล์ปลูกถ่ายที่เสื่อมสภาพแล้วหรือไม่สามารถทำหน้าที่ของเซลล์ได้ตามปกติ และยังช่วยกระตุ้นเซลล์ชนิดต่างๆที่นำมาใช้สร้างเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจเซลล์ใหม่ขึ้นมา

โรคหลอดเลือดหัวใจ HEART DISEASE

นักวิจัยสามารถปลูกถ่ายเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจในห้องทดลองได้จากแหล่งวัตถุดิบสเต็มเซลล์ดังนี้

เป็นที่น่าประหลาดใจมากเมื่อพบว่าเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจที่เกิดจากสเต็มเซลล์เหล่านี้สามารถบีบตัวเป็นจังหวะได้เองทั้งที่อยู่ในจานเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ เหมือนกันกับเซลล์ปกติที่เป็นเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจในร่างกาย ซึ่งคุณสมบัตินี้ของเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจที่เกิดจากสเต็มเซลล์มีความสำคัญมาก ทำให้นักวิจัยสามารถคิดค้นการปลูกถ่ายเพื่อทดแทนเนื้อเยื่อได้ในอนาคต

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันยังไม่ทราบแน่ชัดว่าเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจที่เกิดจากการเพาะเลี้ยงในห้องทดลองจะสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ผลจริง หรือเข้ากันได้กับเซลล์อื่น ๆ ในกล้ามเนื้อหัวใจหรือไม่ หากปลูกถ่ายเซลล์ดังกล่าวเข้าสู่หัวใจภายในร่างกายของมนุษย์

โรคหลอดเลือดหัวใจ HEART DISEASE

เซลล์หัวใจที่ได้จากสเต็มเซลล์ที่เกิดจากการชักนำด้วยปัจจัยจำเพาะ (iPS cells) มีประโยชน์อย่างมากในการศึกษาความผิดปกติที่เป็นพยาธิสภาพอย่างแท้จริงของโรคหัวใจ และมีความสำคัญในการนำไปใช้ทดสอบประสิทธิภาพยาชนิดต่างๆหรือแนวทางการรักษาอื่นที่ไม่ใช่ตัวยา เซลล์เหล่านี้ยังสามารถใช้เพื่อช่วยพยากรณ์ผลข้างเคียงจากยาที่เกิดพิษต่อหัวใจ เช่นยาที่ใช้ในการรักษาโรคมะเร็ง เป็นต้น